Sıfır Atık Danışmanlığı

Çevre bilincinin artmasıyla birlikte, kuruluşlar atık yönetimi ve sürdürülebilirlik konularına daha fazla önem vermeye başlamıştır. Bu noktada, sıfır atık danışmanlığı, kuruluşlara çevresel performanslarını artırmak için kapsamlı bir yaklaşım sunmaktadır.
 

Sıfır Atık Nedir?

Sıfır atık, atıkların üretim aşamasından başlayarak kaynağında azaltılması, geri dönüşümü, yeniden kullanımı veya enerji olarak geri kazanılmasıyla doğaya zarar vermeden yönetilmesi anlamına gelir. Bu yaklaşım, atıkların yok edilmesi yerine kaynakların daha verimli kullanılmasını ve doğal kaynakların korunmasını hedefler.
 

Sıfır Atık Danışmanlığının Rolü

Sıfır atık danışmanlığı, kuruluşlara sıfır atık hedeflerine ulaşmaları konusunda rehberlik eder. Bu danışmanlık hizmeti, kuruluşların mevcut atık yönetimi süreçlerini analiz eder, sürdürülebilirlik politikalarını belirler ve uygulamada etkili stratejiler geliştirir. Ayrıca, sıfır atık belgesi alma sürecinde kuruluşlara destek sağlar ve sıfır atık sistemlerinin kurulması ve işletilmesi konusunda yönlendirme yapar.
 

Sıfır Atık Belgesi Nedir?

Sıfır atık belgesi, bir kuruluşun atıklarını azaltmak, geri dönüşümü teşvik etmek ve çevresel etkisini minimize etmek amacıyla yaptığı çabaları belgeleyen bir belgedir. Bu belge, kuruluşun atık yönetimi süreçlerini yönettiğini, geri dönüşüm ve yeniden kullanımı teşvik ettiğini ve çevresel etkileri en aza indirmek için stratejiler geliştirdiğini gösterir. Sıfır atık belgesi, çeşitli kuruluşlar ve işletmeler tarafından elde edilebilir ve çevresel sürdürülebilirliğe olan taahhütlerini kanıtlar.

Sıfır Atık Belgesi Alma Zorunluluğu Bulunan İşletmeler

• Endüstriyel Tesisler: Büyük ölçekli endüstriyel tesisler, üretim süreçlerinde atıkları azaltmak, geri dönüşümü teşvik etmek ve çevresel etkiyi minimize etmek için sıfır atık belgesi almaya yönelik çaba gösterebilirler.
• Kamu Kurumları: Belediyeler, kamu hizmetleri sağlayıcıları ve diğer kamu kurumları, atık yönetimi politikalarını uygulamak ve çevresel sürdürülebilirliği teşvik etmek için sıfır atık belgesi almaya teşvik edilebilirler.
• Eğitim Kurumları: Okullar, üniversiteler ve diğer eğitim kurumları, öğrencilere çevresel bilinci aşılamak ve atık yönetimi konusunda liderlik etmek için sıfır atık belgesi almaya çalışabilirler.
• Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları: Sağlık sektöründeki kurumlar, tıbbi atıkları etkili bir şekilde yönetmek ve çevreye olan etkilerini azaltmak için sıfır atık belgesi almaya önem verebilirler.
• Otel ve Turizm İşletmeleri: Konaklama tesisleri, restoranlar ve turizm işletmeleri, atık üretimini azaltmak ve çevresel sürdürülebilirliklerini artırmak amacıyla sıfır atık belgesi almaya çalışabilirler.
   

Sıfır Atık Sistemi: Kuruluş ve İşletme Sorumlulukları

• Hükümet ve Kamu Kurumları: Hükümetler, sıfır atık politikaları oluşturabilir, yasal düzenlemeler getirebilir ve teşvikler sağlayarak sıfır atık sistemlerinin kurulmasını destekleyebilirler. Ayrıca, kamu kurumları, kendi tesislerinde sıfır atık programları başlatarak örnek teşkil edebilirler.
• Özel Sektör İşletmeleri: Endüstriyel tesisler, perakende işletmeler, oteller, restoranlar ve diğer işletmeler, kendi atık yönetim programlarını oluşturarak sıfır atık hedeflerine ulaşmaya katkıda bulunabilirler. Ürün tasarımından geri dönüşüme kadar tüm aşamalarda sıfır atık prensiplerini benimseyebilirler.
• Sivil Toplum Kuruluşları: Çevre koruma dernekleri, atık yönetimi konusunda farkındalık oluşturabilir, eğitim programları düzenleyebilir ve toplumda sıfır atık kültürünün yayılmasına yardımcı olabilirler.
• Eğitim Kurumları: Okullar ve üniversiteler, öğrencilere atık yönetimi ve sürdürülebilirlik konularında eğitim vererek gelecek nesilleri bilinçlendirebilir ve sıfır atık kültürünü yayabilirler.
• Teknoloji ve Ar-Ge Kuruluşları: Yenilikçi teknolojiler geliştiren kuruluşlar, atıkların azaltılması, geri dönüşümü ve yeniden kullanımı konularında çözümler sunarak sıfır atık sistemlerinin geliştirilmesine katkı sağlayabilirler.
• Tedarik Zinciri Ortakları: Üreticiler, tedarikçiler ve lojistik firmaları, sıfır atık hedeflerini desteklemek için tedarik zinciri boyunca işbirliği yapabilir ve atık azaltma stratejilerini benimseyebilirler.
   

Atık Yönetimi ve Sıfır Atık Yönetimi Sorumlulukları

Atık üreten tesislerin ve sıfır atık sistemini kuran faaliyet sahiplerinin sorumluluklarına ilişkin detaylı bilgiler aşağıda yer almaktadır:

Atık yönetimi Yönetmeliği Kapsamında Atık Üreticisinin ve Atık Sahibinin Sorumlulukları:

• Atık üretimini en az düzeye indirecek şekilde gerekli tedbirleri almak,
• Atıklarını ayrı toplamak ve geçici depolamak,
•  Atık yönetim planını hazırlayarak il müdürlüğüne sunmak ve onay almak,
• Ürettiği atıklar için Bakanlıkça belirlenen esaslara uygun kayıt tutmak ve uygun ambalajlama ve etiketleme yapmak,
• Belediye atıklarını, ilgili mevzuat kapsamında toplama, taşıma ve bertaraf yükümlülüğü verilmiş kurum ve kuruluşların belirlediği şekilde çevre ve insan sağlığını bozmayacak şekilde muhafaza ederek toplamaya hazır etmek,
• Tehlikesiz olduğunu belgelemek,
• Geçici depolama alanları için il müdürlüğünden izin almak,
• Atıklarını uygun izin/çevre lisansı almış atık işleme tesislerine göndermek,
• Atık beyan formunu doldurmak, onaylamak ve saklamak,
•  UATF kullanımı zorunlu olan atıklar için UATF kullanarak atık işleme tesislerine göndermek,
• Atık işleme tesisinin atığı kabul etmemesi durumunda uygun bir tesiste atığın işlenmesini sağlamak,
•  Ürettikleri atıkların toplanması, taşınması ve geçici depolanması gibi işlemlerden sorumlu olan çalışanların eğitimini sağlamak,
• Kaza sonucu veya kasti olarak atıkların dökülmesi ve benzeri olaylar sonucu meydana gelen kirliliğin önlenmesi amacıyla gerekli adımları atmak,
•  Kaza durumlarını il müdürlüğüne bildirmek ve rapor sunmak,
•  Yan ürün olarak değerlendirilebilecek atıklar için uygunluk almak,
• Atık yönetimi için yapılan harcamaları karşılamak.

Sıfır Atık Yönetmeliği Kapsamında Sıfır Atık Sistemi Kuran Faaliyet Sahiplerinin Sorumlulukları:

• Atıkları türlerine göre ayırmaya ve ayrı biriktirmeye teşvik etmek,
• İsrafı önlemeye yönelik çalışmalarda bulunarak atık oluşumunun önlenmesini/azaltılmasını sağlamak,
• Kaynağında ayrı biriktirilen atıkların ayrı olarak toplanmasını ve geçici depolanmasını sağlamak,
• Sıfır atık yönetim sistemi uygulama takvimine uymak,
• Sıfır atık yönetim sisteminin kurulması, işletilmesi ve izlenmesine yönelik gerekli iş ve işlemleri gerçekleştirmek,
• Mevcut atık yönetim hizmetlerini sıfır atık yönetim sistemine entegre etmek,
• Sıfır atık yönetim sistemi kapsamında toplanan atıklara ilişkin bilgileri takip etmek ve sıfır atık bilgi sistemine bildirmek,
• Sıfır atık yönetim sistemini yaygınlaştırmak ve farkındalığı artırmak için bilinçlendirme ve eğitim faaliyetleri düzenlemek,
• Sıfır Atık Bilgi Sistemine kayıt olmak ve faaliyetlerine ilişkin bilgileri sisteme kaydetmek,
• Sıfır atık yönetim sistemi kapsamında toplanan atıklara ilişkin aylık bilgileri bildirmek ve belgeleri saklamak,
• Danışmanlık hizmeti alarak sıfır atık yönetim sistemini kurmak,
• Sıfır atık belgesi almaya hak kazanan bina ve yerleşkelerde, türlerine göre kaynağında ayrı biriktirilen atıkların, toplama sistemine veya atık işleme tesislerine geri kazanımı sağlanmak üzere verilmesini sağlamak,
•  Platin sıfır atık belgesine sahip yerlerin sürdürülebilirlik raporlarını hazırlamak ve sunmak.
   

Sıfır Atık Yönetmeliği

Sıfır Atık kavramı, Türkiye'de 13 Aralık 2017 tarihinde yayımlanan 7103 sayılı "Atık Yönetimi Kanunu" ile yasal bir zemin kazanmıştır. Ancak, sıfır atık uygulamalarını detaylandıran ve yönlendiren temel mevzuat, 12 Aralık 2018 tarihinde yürürlüğe giren "Sıfır Atık Yönetmeliği"dir. Bu yönetmelik, sıfır atık sistemini oluşturan temel prensipleri, uygulama esaslarını ve sorumlulukları belirlemektedir.

Sıfır Atık Yönetmeliği kapsamında belirlenen başlıca mevzuat ve yönetmelikler şunlardır:

• Sıfır Atık Yönetmeliği (2018/12): Sıfır Atık Yönetmeliği, sıfır atık sisteminin kurulması, işletilmesi, izlenmesi ve denetlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenler. Atık üreten tesislerin, sıfır atık sistemini kurma ve işletme yükümlülüklerini belirler.
• Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği (2011/28534): Ambalaj atıklarının kontrolü ve geri kazanımı konusunda düzenlemeler içerir. Ambalaj atıklarının ayrı toplanması, geri kazanımının sağlanması ve çevresel etkilerinin azaltılması amacıyla önemli düzenlemeler içerir.
• Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği (2014/5196): Atık piller ve akümülatörlerin çevreye zararlı etkilerinin önlenmesi, geri kazanımının sağlanması ve kontrol altına alınması amacıyla düzenlemeler içerir.
• Ambalaj Atıklarının Kontrolü Tebliği (2013/28671): Ambalaj atıklarının geri kazanımı, toplanması ve bertarafıyla ilgili detaylı düzenlemeler içerir.
• Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (2004/25668): Tehlikeli atıkların toplanması, taşınması, depolanması ve bertarafıyla ilgili düzenlemeler içerir. Tehlikeli atık yönetiminde güvenlik ve çevresel korumanın sağlanmasına yönelik prensipleri belirler.
   

Bu mevzuatlar, atık yönetimi ve sıfır atık uygulamalarının yasal zeminini oluşturur. Sıfır atık sistemi, atık yönetimini sürdürülebilir ve çevreci bir şekilde ele alarak kaynakların daha verimli kullanılmasını sağlar.